Khi chậu lan kiếm Vu Lan đạt giải 3 trong hội thi lan kiếm năm 2019 tại Đà Nẵng, tôi đã tự hỏi “phải chăng mắm đang lên ngôi?”. Với tôi, hành trình tìm hiểu câu chuyện đằng sau giải thưởng từ đó bắt đầu…

Công bằng mà nói, Vu Lan Kiếm là một cây kiếm đẹp toàn diện, dù chưa phải thuộc loại xuất sắc. Thân củ to, lá dày, bản lá thuộc dạng khá (trên 5cm một chút). Cần hoa dài, to, ngả xanh, thẳng, dày bông, phân hoa đều chỉnh chu nuột nà. Khuôn hoa cân đối còn vương chút màu mắm, cánh bầu thủy tiên, giữ khuôn bầu từ bông đầu tiên đến bông cuối cùng. Đầu lưỡi hoa có vệt bán nguyệt đỏ, tạo điểm nhấn ở trung tâm khiến bông hoa càng thêm rực rỡ.

Ngắm nhìn chậu kiếm Vu Lan sau hội thi với 20 thân, 10 măng đang phát mạnh, bộ lá giương vút khỏe khoắn, 4-5 cần hoa rủ xuống mềm mại đang bung nở những cánh hoa bầu tuyệt đẹp và thoảng hương thơm, nhiều người cảm thấy tiếc. Nếu hội thi lan kiếm tổ chức sau tầm 5-7 hôm, chậu kiếm đúng độ tỏa sáng hết cỡ còn có thể đoạt giải cao hơn nữa. Vậy đấy, ở đời đã hay còn cần chút hên để vươn đến đỉnh cao…

Nhưng câu chuyện đằng sau chậu kiếm dự thi mới đong đầy kỷ niệm. Cách đây hơn 30 năm, một cô sinh viên quê Bình Định đã mang về khóm kiếm nhỏ như một món quà của núi rừng sau những ngày thực tập vất vả tại một nông trường thuộc tỉnh Gia Lai. Khóm kiếm đó đã đi cùng năm tháng với cô chủ, sau mấy lần chuyển nhà, lập gia đình, cho đến tận bây giờ. Dù bao lần cả nhà đi vắng, có lần đến vài tháng trời không có điều kiện chăm bẵm, khóm kiếm vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt. Và thật tuyệt vời năm nào khóm kiếm cũng trổ bông hai lần, một lần trùng vào dịp Vu Lan (rằm tháng 7) và một lần vào tháng 10 âm lịch. Khóm kiếm ấy hàng năm đến hẹn lại lên, trổ bông khoe sắc, nhắc cô chủ nhớ về bao bạn bè đồng trang lứa, về những ký ức ngọt ngào của một thời gian khó đã qua.

Khóm kiếm gia bảo đó không phải để bán. Chỉ nhờ cơ duyên vào đúng mùa Vu Lan cách đây hai năm, chủ nhân của chậu kiếm dự thi được cô chủ tặng lại cho vài thân kiếm như một món quà tri âm. Quí vật tìm quí nhân, đó là thời điểm cây kiếm được mang tên Vu Lan, bắt đầu được luyện rèn để tỏa sáng vào đêm hội thi lan kiếm 2019 tại Đà Nẵng, và trở thành cây kiếm bản môn trấn phái của các kiếm thủ đất Bình Định.

Bình Định vốn được mệnh danh là miền đất Võ, với phong cảnh hữu tình, nơi hồn thiêng sông núi tụ hội, đã sản sinh ra những đấng hùng anh vang danh sử sách mà đỉnh cao là Tây Sơn Tam Kiệt (Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ, Nguyễn Huệ), cùng những thi sỹ nổi tiếng như Hàn Mặc Tử, Xuân Diệu. Trong kiếm có thơ, trong thơ có kiếm… Bình Định còn nổi tiếng với ẩm thực phong phú, những món quà quê thưởng thức một lần nhớ mãi của những người con đất Võ đầy hùng tâm tráng khí và cũng đầy tình thương mến thương.

“Muốn ăn bánh ít lá gai
Lấy chồng Bình Định cho dài đường đi”
Thâu rầu tạm biệt, chia li
Ngừ dìa, kẻ ở bờ mi lệ trào”
(“Con người Bình Định” – Thơ Vạn Thành)

Một mùa Vu Lan nữa lại sắp đến, đây là dịp để mỗi người chúng ta hướng lòng thành kính về cha mẹ, ông bà, những bậc tiên liệt hiển hách của quê hương; cũng là dịp để sống chậm lại, yêu thương nhiều hơn giữa dòng đời hối hả, xô bồ. Và thời khắc đó có chậu kiếm Vu Lan thắm đượm tình người đất Võ đang khoe sắc tỏa hương bên thềm nhà – còn gì tuyệt vời hơn…