Nhắc đến hoa lan, không ai trong giới chơi lan đều không biết đến LAN KIẾM LÁ CỨNG. Lan Kiếm một loài lan bình dị với sức sống mãnh liệt, nhưng cũng vô cùng lãng mạn và thanh tao.
Ngày mới chơi lan, tôi thích đủ các loại lan nào là đai trâu, vũ nữ, hồ điệp, … Hàng trăm loại mà tôi kể cả ngày cũng chẳng hết tên. Nhà tôi gần chợ Hàng, cái chợ bán đủ thứ linh tinh thập cẩm, trong đó có lan. Những năm trước ở chợ Hàng, lan rừng đổ từng đống lớn tha hồ lựa chọn. Vào mỗi cuối tuần tích cóp được đồng nào tôi đều dành mua lan.
Tôi mới chơi nên chả có kinh nghiệm gì và chả biết định hướng chơi lan gì cho hợp với mình cứ Lan là tôi mua. (Sau này chơi lâu mình rút ra được kinh nghiệm và cũng đã có bài chia sẻ. Nếu quan tâm bạn có thể tham khảo tại: Kinh nghiệm chơi lan cho người mới.). Tìm kiếm mua được cây lan nào đẹp và lạ tôi thích lắm, mừng như bắt được vàng. Tôi đem ra quán nước chè gần đó tụ vạ với mấy bạn lan chém gió hết cả buổi, tới muộn mới về nhà. Lan tôi mua rất nhiều loại, phần vì thích nhưng cũng có hôm mua cho đỡ ngại vì cả đống lan họ vừa đổ ra mà chả mua cây nào sợ lần sau thò tay vào bới người ta mắng cho.
Lan ở chợ sau khi về tay tôi nó cứ lụi dần teo tóp. Tôi học mọi kiểu trồng, tìm kiếm mọi loại chất trồng từ than củi, gỗ mục, vỏ thông… Cho đến những vật liệu đắt tiền được nhập từ nước ngoài. Nhưng kết quả những cây lan cứ bỏ tôi về với công ty môi trường. Duy chỉ có 1 loại lan tôi thấy trồng kiểu gì cũng sống. Mọi cách trồng mọi chất trồng, kể cả giâm xuống đất như kiểu của ông giáo sư Đông. Cây Lan Kiếm vẫn phát triển và cho hoa đều đặn.
Tôi yêu thích Lan kiếm từ đó. Càng chơi tôi càng thấy nó đa dạng sưu tầm mãi vẫn không hết được mặt hoa của nó. Dòng kiếm lô hội thì có vàng cánh bầu, tuyết ngọc, trắng Linh Tường… Dòng kiếm tiên vũ có xanh huế, phan trí, thùy trơn… Và 1 loại lan kiếm lá cứng có bản lá nhỏ gọn đầu lá nhọn hoắt như lê AK. Vùng Tây Nguyên gọi là kiếm dừa vì hoa thơm như mùi dầu dừa.
Lan Kiếm vô cùng đa dạng là thế làm tôi tưởng rằng chỉ Việt Nam chơi kiếm. Nhưng nhờ có mạng Facebook tôi mới biết đến Thái Lan, Myanma, Đài loan… Họ cũng đã và đang chơi kiếm. Phong trào kiếm đang lên kiếm ngoại được du nhập về Việt Nam với rất nhiều kiểu hoa làm cho người chơi mất ăn mất ngủ sưu tầm cho bằng được. Thế là kiếm lên ngôi.
Lan Kiếm đẹp vì không kén người chơi. Người xưa có câu: “Vua chơi lan, quan chơi trà “ ý nói lan là loài hoa cao sang chỉ dành cho bậc vương giả. Hầu hết các loại lan đều phải làm giàn che lưới, chăm sóc kỹ càng. Nhưng với kiếm ta có thể bắt gặp đâu đó trên những tảng đá trong rừng. Trên ban công thành phố trên thân cây ngoài đường thậm chí kiếm còn hiện diện cả ở những vùng quê. Chứng tỏ kiếm dành cho tất cả mọi người.
Lan Kiếm rất dễ trồng, loại rẻ thì vài chục nghìn 1 bụi. Thậm chí đi xin được nhưng cũng có loại hàng chục triệu 1 thân. Kiếm mua về cắt sạch rễ, cắt bỏ lá dập bỏ vào cái chậu đổ ít vỏ thông vào thỉnh thoảng tưới cho tí nước vậy là kiếm ra rễ vươn bộ lá xanh mướt, dày cứng hùng dũng hiên ngang,chống chọi với nắng gió với sâu bệnh để rồi chắt lọc những năng lượng của đất trời, kiếm buông những cần hoa rực rỡ giữa trưa hè tỏa lan hương thơm nhè nhẹ. Kiếm đáng được so sánh với khí chất của người quân tử, mạnh mẽ nhưng cũng rất khiêm nhường.
Lan Kiếm được đặt tên: Ngày trước kiếm mới khai thác việc đặt tên thường lấy theo tên địa danh nhưng giờ đây kiếm đã được gắn cái tên cực kỳ đẹp. Điều đó chứng tỏ chủ nhân của cây kiếm rất tự hào khi sở hữu được mặt hoa đẹp. Việc đặt tên cho cây kiếm là đáng trân trong. Nhưng cùng 1 mặt hoa cũng có rất nhiều tên gọi như xanh huế, tứ thời quảng bình. Hay lan kiếm phan trí – hoàng long thì cũng gây ra không ít rắc rối và phiền phức.
Lan Kiếm có nguy cơ bị khai thác cạn kiệt: Những người đi rừng họ thấy kiếm nhưng cũng chả bao giờ lấy. Có chăng thấy bụi kiếm nào ra hoa lạ, họ lấy về chơi chia cho anh em. Thế rồi kiếm lọt mắt người chơi, kiếm được trả giá cả trăm triệu, anh thợ rừng tự nhiên có tiền xây nhà chả khác nào trúng xổ số, vậy là kiếm bị khai thác tận diệt nguy cơ cạn kiệt bắt đầu.
Ngày nay khi cuộc sống đầy đủ nhu cầu thưởng thức cái đẹp dần được nâng cao, để được phút giây bình yên, giải tỏa những căng thẳng mệt mỏi tôi tin rằng lan kiếm với sức sống mãnh liệt, với vẻ đẹp khiêm nhường, sẽ có một ngày được nâng tầm xứng với giá trị của loài lan Kiếm.
Trung Bách
