Lan Cù Lao Minh rừng còn được gọi là Bạch Môi (do cánh môi màu trắng). Nhưng có lẽ tên Cù Lao Minh là phổ biến nhất. Đây là một loài lan đặc hữu của Việt Nam, mới được phát hiện vào năm 1993 và được đặt tên khoa học theo tên một nhà phân loại học người Mỹ, ông Eric A. Christenson.
Mặc dù mang tên tiếng Việt là Cù Lao Minh (một địa danh thuộc tỉnh Bến Tre). Nhưng loài lan này lại mọc ở Ninh Thuận, Phan Rang, Khánh Hòa. Trong thiên nhiên, Lan Cù Lao Minh được tìm thấy ở những cánh rừng khô và thấp, độ cao dưới 700m so với mặt nước biển, và những vùng rừng tương tự thảo nguyên.
Mục lục nội dung
Đặc điểm của lan cù lao minh rừng
Cù lao minh thuộc dòng phong lan có rễ gió phát tương đối mạnh. Lá lan mọc xen kẽ đặc trưng của cây một lá mầm. Tuy nhiên do lá xếp mọc sát nhau nên nhìn như những răng lược.
Nhiều người nhầm tưởng lá lan cù lao minh là lá của lan phượng vỹ hoặc nhầm với lan hỏa hoàng. Lá loài lan này rất cứng, bên ngoài bóng sáp nhỏ chừng bằng nửa ngón tay út ( chia theo chiều dọc). Đầu lá xẻ thùy rất đặc trưng, nó hõm sâu vào 1 góc .
Thân cây cao tầm 15cm đã có thể cho hoa và phát theo chiều dọc tương tự dòng đơn thân khác. Nếu chăm tốt có thể vươn cao 60cm nhưng dưới gốc bị rụng lá già trơ khẳng khiu ra.
Hoa lan cù lao minh nhìn như thế nào
Nụ hoa có màu xanh và cánh môi thìa kéo dài về phía sau như phễu đáy. Khi hoa nở, chúng ta quan sát rõ phần môi của cánh số 6 ( cánh môi) có màu trắng xòe theo hình cái quạt. Thậm chí có thể tưởng tượng như phần chân váy trắng muốt của cô dâu.
Cánh hoa số 6 môi thìa của lan cù lao minh vừa đẹp vừa kỳ dị. Phía ngoài thì loe rộng ra, phía trong thì sâu và kéo về phía sau như hậu cung. Cấu trúc khéo léo ấy đã làm cho các chàng ong bướm chui vào hút mật lấy phấn vào thì dễ mà ra lại khó để đảm bảo việc thụ phấn cho hoa hơn, duy trì nòi giống tốt hơn.
Các bạn nhìn sâu vào 1 bông hoa lan cù lao minh mà xem. Đầu nhụy hoa như hình mỏ chim ( giống nhụy của hoàng nhạn, tam bảo sắc , hải âu…. Nghĩa là giống của họ giáng hương ). Phóng to bông hoa nhìn như tiểu thư đang múa đến động tác xòe váy hạ thấp người xuống mặt đất làm trái tim người xem tan chảy
Hoa của lan cù lao minh có màu xanh cốm là chủ đạo. Nhưng bờ môi trắng như tuyết lại là điểm nhấn. Khi có ánh sáng chiếu nhẹ vào hoa cũng cho chúng ta cảm giác như nhòa đi nhưng lấp lánh. Thường thì hoa cù lao minh mọc thành chùm’ vươn cả cuống từ lách lá. Theo góc nghiêng lần này mình lại nghĩ đến cái gầu giai mà bà con nông dân dùng để múc nước vào ruộng của những năm nửa cuối thế kỷ 20.
Lan cù lao minh ra hoa tháng mấy?
Cù Lao Minh cho hoa vào tháng 6 đến tháng 7, hoa rất bền và lâu tàn. Một năm 1 cây có thể cho hoa từ 2-3 lần
Mùi hoa được cảm nhận rõ nhất lúc 12h trưa đến 1h chiều khi mà túi phấn mở lớn nhất. Mùi hương của hoa lan của cù lao minh cũng “thanh khiết ” như màu hoa vậy. Nó không thơm đặc sắc như quế lan hương. Ngọt sắc như lan cattleya hay mùi mê mẩn của phi điệp và trầm. Đó là mùi bùi bùi ngai ngái nhẹ nhàng rất lạ lại rất quen …mùi bùn sạch !
Miêu tả và cảm nhận vậy thì đâu sẽ là tiêu chí cho bông cù lao minh đẹp. Theo mình, bông hoa đạt như hoa cù lao minh trong hình của bài là đẹp. Hoa mọc từ cây khỏe không sâu bệnh, màu hoa xanh sáng. Các cánh cân đối, hoa môi đủ uyển chuyển và không bị méo lệch.
Lan Cù lao minh không phổ biến như phi điệp hay dendro hay lan cattleya. Vì thế để xem các khuôn so sánh vẻ đẹp của chúng khá khó khăn. Nhưng qua quan sát của nhiều bạn thì thấy bông cù lao minh của mình cơ bản là đạt cả khỏe và đẹp. Còn về chậu hoa , mình không dám so sánh vì mình trồng ghép với trình độ thẩm mỹ không cao.
Nếu các bạn yêu thích, có thể tìm sưu tầm lan cù lao minh ở vùng Tây Nguyên, Khánh Hòa, Phú Yên , Ninh Thuận. Cây được ghép gỗ cũng rất đẹp.
Cách trồng lan cù lao minh
Hiện nay cù lao minh được xem là loài lan đơn thân khá dễ trồng và cho hoa đều ở hầu hết mọi kiểu khí hậu nước ta. Về giá trị kinh tế thì cây không quá mắc nhưng chúng lại mang vẻ đẹp rất bắt mắt, đáng để sưu tầm lấy 1 giò trong vườn nhà.
Trồng loại lan này bạn nên chú ý về nhiệt độ và độ ẩm cho cây. Theo kinh nghiệm thì lan cù lao minh chịu ánh nắng trực tiếp rất kém. Chính vì thế nên tránh trồng lan trực tiếp ngoài. Phải có lưới che chắn đủ mát để đảm bảo đủ độ ẩm cần thiết cho cây phát triển tốt
Bạn có thể trồng lan cù lao minh bằng cách ghép trên gỗ hoặc trồng trong chậu đều được. Giá thể trồng lan cù lao minh có thể sử dụng gỗ lũa hoặc chậu lan chuyên dụng. Loại chậu đất nung có nhiều lỗ thoáng khí là thích hợp nhất.
Cách trồng lan cù lao minh vào chậu
Bạn nên đặt phía dưới đáy chậu một miếng xốp nhỏ. Tiếp theo là những viên than lên trên. Sau đó đưa cây vào giữa và cố định bằng những dây thép để cây không bị lung lay. Sau đó rải thêm một chút gỗ thông vụn hoặc dớn cọng. Bước cuối cùng là rải lên trên một ít rêu rừng hoặc dớn mềm trên bề mặt giúp cho cây giữ ấm. Hàng ngày tưới ẩm và theo dõi sự phát triển của cây.
Cách ghép lan cù lao minh vào gỗ
Cách ghép lan cù lao minh vào gỗ thì vô cùng đơn giản. Bạn chỉ cần đặt cây lên gỗ hoặc lũa và dùng súng bắn ghim cố định cây vào bề mặt. Tiếp theo đặt thêm một lớp dớn hoặc rêu che phủ lên phần rễ, hàng ngày tưới ẩm và theo dõi sự phát triển của cây. Như vậy là đã hoàn thành bước ghép lan vào gỗ.
Cách bón phân cho lan cù lao minh
Không chỉ lan cù lao minh mà bất kỳ loại lan nào cũng cần có dinh dưỡng để phát triển. Với dòng lan này mình thường chỉ gắn phân dê cho nó 6 tháng thay 1 lần. Đơn giản như vậy nhưng cây vẫn phát triển và cho hoa đều đặn. Bạn nào có thời gian thì có thể bón thêm theo lộ trình chăm lan dưới đây:
– Đối với cây còn nhỏ hoặc mới ghép thì bón phân có hàm lượng đạm cao 30-10-10 để kích thích thân, lá phát triển.
– Đối với cây trưởng thành sắp cho hoa thì đầu tháng 6 ta phun phân có hàm lượng lân cao. Mục đích để cây trữ dinh dưỡng chuẩn bị cho quá trình ra hoa. Cứ 1 tuần bón 1 lần với các loại phân như: 10-30-10 hay 10-50-10. Đến khi cây sắp nở hoa thì dừng không bón nữa.
– Tàn hoa rồi ta cắt ngồng đi và bón 20-20-20 mỗi tuần 1 lần.
Mọi người cũng có thể tìm hiểu thêm các loài lan khác TẠI ĐÂY