Trong dòng lan Hoàng thảo, Đùi gà là cái tên quen mà lạ với nhiều bạn mới chơi. Quen vì nó khá phổ biến, lạ vì khá khó thuần (Nhất là với những bạn nhà phố). Đây là loài lan đẹp, có hương thơm độc đáo, rất sai hoa và nhất là ra hoa dịp Tết Nguyên đán. Trồng và chăm sóc lan Hoàng Thảo Đùi gà đối với người nhiều kinh nghiệm khá đơn giản, nhưng thường là vấn đề với những bạn mới chơi.
Mục lục nội dung
1. Về tên gọi
Cũng như nhiều loài Phong lan khác ở Việt Nam, lan Hoàng Thảo Đùi gà được gọi bằng nhiều cái tên khác nhau như: Đùi gà, Hoàng thảo, Hoàng thảo mùa xuân, Phi điệp kép … Mặc dù vậy, tên gọi phổ biến nhất của loài lan này là Đùi gà tròn (Den.noble) và Đùi gà dẹt (Den.linawianum) dựa trên đặc điểm của thân. Cái tên Đùi gà có lẽ bắt nguồn từ hình dáng thân của nó, gốc nhỏ thân phình rất to.
2. Nhận dạng
Như đã nói ở trên, lan Hoàng thảo Đùi gà có 2 loại: Đùi Gà tròn và Đùi Gà dẹt
(không kể đến 1 số loại đùi gà công nghiệp, lai tạo nhập từ Thailand – Denro xuân).
Đùi Gà tròn: Thân tròn hoặc có dạng eclip, có nhiều rãnh dọc thân, rất dễ nhầm với hoàng thảo xoắn và hoàng phi hạc. Tuy nhiên hoàng thảo xoắn thân to, cứng và dài, lá thuôn hơn, còn hoàng phi hạc thân dầy hơn và thường có màu vàng ngà.
Hoa của Đùi gà tròn có chấm họng rất to, đậm. Cánh dầy và hương cũng ngát hơn Đùi gà dẹt.
Đùi Gà dẹt : thân thường nhỏ, ngắn, có nhiều rãnh chạy dọc thân và dẹt. Đặc biệt thân rất ngúc ngoắc, người mới chơi đôi khi còn nhầm với hoàng thảo Chuỗi ngọc.
Cánh hoa Đùi gà dẹt nhìn buồn, thường có màu trắng, đầu cánh tím nhạt, họng tím , có 2 mắt nhỏ.
Đùi gà dẹt khó thuần hơn đùi gà tròn, chịu nắng kém hơn, dễ úng gốc hơn.
3. Trồng và chăm sóc
Thời điểm ghép
Như nhiều loài Hoàng thảo khác, Ht Đùi gà cũng có mùa nghỉ, thường rơi vào mùa khô, cuối Thu đầu Đông. Vì vậy Đùi gà nên ghép vào cuối đông, đầu xuân, khi cây đã xuống hết lá.
Chọn cây giống
Chọn cây có nhiều thân hoa, vừa chơi hoa vừa có mầm gốc, xuống càng nhiều lá càng tốt. Thân già rất dễ nhận vì vẫn còn cuống hoa mùa trước. Tốt nhất là chọn bụi bóc nguyên giề. Ko có các dấu hiệu bệnh như thối, đốm, nấm.
Xử lý cây trước khi ghép
Mua về mình thường treo ngược ở chỗ khô thoáng, mát 3 ngày không tưới. Sau 3-5 ngày, phun sương rất nhẹ, thoáng qua 2 ngày/lần. Từ 7-15 ngày sau thì ghép tùy vào lá trên cây còn nhiều hay ít.
Cách ghép
Trước khi ghép cắt bỏ hết phần rễ già, chỉ để lại phần rễ đủ để ghim vào giá thể, nếu trồng chậu thì cắt sát gốc luôn. Ghép treo chỗ thoáng mát, tránh mưa, nắng xối trực tiếp. 3 ngày không tưới, còn những ngày sau phun sương nhẹ vào gốc 5 – 7ngày/lần, tùy điều kiện môi trường.
Giá thể
Đùi gà không kén chọn giá thể, có thể ghép lũa, gốc nhãn, vú sữa, ghép cây sống, trồng chậu … Tuy nhiên cần lưu ý: Nó là loài thân có giả hành trữ nước, nên ưa khô vì vậy gốc phải thoáng, thoát nước nhanh.
Chế độ chăm sóc
- Nắng: Đùi gà ưa khô, chịu nắng tốt 70 – 100%, sũng gốc là hay bị thối rễ. Để thuần được cây ăn nắng 100% bạn nên treo mép giàn, hướng Đông, để cây ăn nắng xiên. Khoảng 1 tháng sau là cây có thể chịu 100% nắng. Thực tế ở nhà mình thì cả Tròn và Dẹt mình cho ăn 100% nắng từ sáng tới chiều (Tất nhiên là phải tránh những đợt nắng cao điểm. Lưu ý là bạn vẫn có thể để dưới 1 lớp lưới, để tránh mưa xối trực tiếp vào cây.
- Tưới nước: Thường tuần chỉ tưới 1-2 lần đủ để ướt giá thể đối với cây trồng trong vườn có lưới che và nền đất mát. Trồng chậu sân thượng thì mình vẫn tưới đẫm ngày/2 lần vào mùa hè, 2-3 ngày/lần vào mùa đông.
- Bón phân: Đùi gà là loài cây khỏe, nếu đảm bảo đủ 3 yếu tố: nắng, ẩm, thoáng thì không cần dùng đến phân. Trồng trong điều kiện hạn chế thì cần bổ xung thêm. Lưu ý là Đùi gà ưa phân hữu cơ (Các loại phân dê, dơi, bò …)
- Ra hoa: Vào mùa cây xuống lá chuẩn bị ra hoa, giảm tưới tối đa. Chỉ thỉnh thoảng phun sương rất nhẹ vào gốc. Nếu bạn vẫn nguyên chế độ tưới, cây sẽ cho ít hoa, nhảy kie trên thân nhiều. Phơi nắng càng nhiều càng tốt, việc này ảnh hưởng lớn đến số lượng cũng như chất lượng hoa.